تاریخچه مد در ایران از آغاز تاکنون

تاریخچه مد در ایران از آغاز تاکنون: ایرانیان از دیر باز به پوشش خود اهمیت ویژه ای قائل بوده اند. اما به پوشش خود به عنوان صنعت نگاه نمی کردند. صنعت مد در ایران از زمان قاجاریان به بعد فعالیت خود را آغاز کرد. در این مقاله به جزئیات آن می پردازیم.

جهت دیدن مدل های جدید مانتو شلوار اداری به سایت مانتو اداری طاعتی مراجعه کنید.

امیدواریم در تمام لحظه های زندگیتان شیک پوش باشید

تاریخچه مد در ایران

توجه به مد در ایران از زمان قاجار و با سفر ایرانیان به غرب آغاز شد. در آن زمان سفرهای دیپلماتیک درباریان به اروپا باعث آشنایی آنها با پوشش‌های غربی شد. عامل دیگر تاثیرات فرهنگی غرب در ایران، سفر دانشجویان ایرانی به اروپا برای ادامه تحصیل بود. که زمینه تغییر دیدگاه نسبت به سبک پوشش را فراهم کرد. با توجه به اینکه بیشتر این سفرها توسط مردان انجام می‌شد جامه‌های مردانه زودتر از لباس زنان دست‌خوش تغییر شدند.

در آن زمان بانوان اطلاعی از مد اروپایی و نوع پوشش آن ها نداشتند. به همین دلیل تغییراتی در پوشش آن ها ایجاد نشده بود. در واقع نقطه شروع مدگرایی زنان ایرانی زمانی بود که همسر فتحعلی‌شاه در یک مهمانی دربار با “الیزابت مک نیل” آشنا شد.

تاریخچه مد در ایران از زمان ورود الیزابت مک نیل

اگر بخواهیم تاریخچه ی صنعت مد در ایران را بررسی کنیم باید به اولین مهمانی که مهمان اروپایی زن در ان دعوت داشت بپردازیم. الیزابت مک نیل در آن مهمانی لباس ساتن سفید تزئین شده با چین‌های توری و همچنین شنل قرمز ابریشمی بر تن داشت. که در تضاد با لباس‌ها و جواهرات با شکوه و پر زرق و برق خانم‌های درباری بود. این لباس بسیار مورد توجه بانوی اول دربار ایران قرار گرفت و نقطه آغازی برای تغییر لباس زنان دربار قاجار شد.

اما این اخرین دیدار زنان قاجار ی با زنان اروپایی نبود. بعدها در سال ۱۸۵۰ میلادی، “لیدی شیل” با ملک‌جهان مادر ناصرالدین‌شاه دیدار کرد. از طرفی دختر ناصر الدین شاه(تاج السلطنه) در اروپا تحصیل می کرد و در دبار هم نفوذ زیادی داشت. همین امر سبب می شد اندرونی در دوره ناصرالدین‌شاه مرکز مد ایران شمرده شود. زنان شهری پیوسته چشم به آنجا داشتند. تا آنچه از پوشش و آرایش تازه در آن به وجود می‌آید، مورد تقلید قرار دهند.

تاج السلطنه برای نامزدی و عروسی‌اش لباسی از ابریشم صورتی و ساتن سفید پوشید که با تور سر به سبک عروس‌های اروپایی کامل می‌شد. زنان درباری نیز برای اولین بار لباس‌هایی یقه باز به سبک دهه ۱۸۷۰ میلادی ‌پوشیدند. انیس‌الدوله سوگلی ناصرالدین‌شاه، نیز در طول سال‌های متمادی در مقام رئیس اندرونی تأثیر بسزایی روی سلیقه و آرایش زنان ایرانی داشت. او توانست آرایش‌های زمخت و سنگینی را که پیش از آن باب بود، با آرایش ملایم و مد روز اروپا جایگزین کند.

او همچنین در تغییر پوشش زنان نقش مهمی داشت.

تاریخچه مد در ایران با ورود دامن نیم تنه متحول می شود

قبل از اینکه مد در ایران امروز به وجود بیاید زنان در دوره ی قاجار دارای پوشش های خاصی بودند. زنان قاجار به دلیل مذهبی بودن از پوشش هایی استفاده می کردند که پوشیده بود. در اینجا تیتر وار به نام پوشش های قاجاری می پردازیم.

شلیته: نام دیگر شلیته تنبان بود. دارای پارچه ضخیم و بلند بود. مکانند شلوار سمبادی دارای پف زیادی بود.

پیراهن: برای دوخت پیراهن ها از پارچه های نازک تری استفاده می کردند. اما پیراهن دارای گلدوزی و منجوق دوزی بود.

روبنده: برای بیرون رفتن از روبنده استفاده می کردند. عموما به رنگ سفید و از پارچه ی کتان بود.

چادر: برای بیرون رفتن از چادر استفاده می کردند. چادر ان ها به گونه ای بود که از قسمت کمر به پایین کاملا بسته بود و از کمر به بالا جلوی چادر باز بود. دست ها بیرون قرار می گرفت.

چاقچور: بر خلاف تصور امروزی ها که چاقچور را به همرا چادر می آورند، چاقچور ارتباطی به چادر ندارد. بلکه به شلوار گشادی که دارای چین زیادی بود چاقچور می گفتند.

آرخالق: احتمالا این نوع لباس را در فیلم های تاریخی دیده باشید. پوشش بالاتنه ای که جذب است. سر آستین گشاد می شود و در ادامه به شکل مثلث درمی آید. برای زیبایی منجوق دوزی و گلدوزی می شد.

پوشش سر: جنس پوشش سر آن ها از جنس تور بوده است. که بر روی کلاهک یا عرق چین بسته می شد.  به پوشش سر در قسمت زیر گلو گیره زده می شد.

تا اینکه ناصرالدین شاه در جریان سفر به پاریس، تغییر در مد در ایران امروز را پایه ریزی کرد. تغییر در لباس‌های سنتی به‌ صورت تدریجی از اواسط قرن نوزدهم شکل گرفت و شلوارهای کوتاه‌تر، یا دامن‌هایی در اندازه و ضخامت‌های مختلف روی شلوارهای تنگ یا جوراب‌های نازک پوشیده می‌شد.

تاریخچه مد در ایران از اغاز دوره پهلوی با تغییرات زیادی مواجه شد

با آغاز دوره پهلوی و سفر رضا شاه به ترکیه تغییرات شدیدی در نوع پوشش به وجود آمد و حرکت به سمت مدرنیته به شکل اجبار درآمد. رضا شاه دستور کشف حجاب زنان را صادر کرد و دستور داد مردان به جای لباس‌های سنتی، کت و شلوارهای غربی یک شکل به تن کنند. همچنین مردان به جای کلاه شاپو، دستار و عمامه باید کلاه پهلوی بر سر می‌گذاشتند و زنان نیز به جای روبنده، چادر و روسری می‌توانستنداز کلاه فرنگی استفاده کنند اما داشتن حجاب ممنوع بود.

پس از آن تبعیت از لباس‌های مد روز پیگیری شده و خانم‌ها پوشاک خود را از روی مجله‌های مزون‌های اروپایی که به‌صورت فصلی یا سالیانه منتشر می‌شد تهیه می‌کردند و از تغییرات رنگ و فرم لباس با خبر شده و از آنان پیروی می‌کردند. از سال ۱۳۲۰ به دلیل افزایش ارتباطات با کشورهای غربی سیر تحول لباس در ایران و هماهنگ شدن آن با لباس‌های خارجی بیشتر شد. در دهه ۲۰ شمسی پیراهن‌های جلو بسته یا جلو باز با یقه انگلیسی بزرگ و سرشانه‌های پهن و کمرهای تنگ و چسبان در ایران مورد استفاده قرار گرفت.

در دهه ۳۰ تنوع سبک‌ لباس بیشتر شد و در دهه بعدی دامن‌های چین‌دار و پلیسه، کت و شلوارهای پاچه گشاد، دو پیله و… از سبک‌های طراحی لباس مرسوم بودند. در دهه ۵۰ سبک طراحی فرانسوی که شامل دامن‌های ماکسی و مینی بود و همچنین انواع کت و دامن و جلیقه وارد ایران شدند. مد و لباس ایرانی در دهه ۵۰ تحت تاثیر دهه ۷۰ میلادی غرب، دچار یک تحول بزرگ شد.

تاریخچه مد در ایران با ورود مجلات و ژورنال های غربی

اولین زن طراح در ایران خانم زینت جهانشاه بود. او در سال 1310 به همراه پدرش سرهنگ حبیب الله فرود ایران را به مقصد آلمان ترک کردند. و در سال 1321 پس از آموختن طراحی و خیاطی و حرفه ای در سوئیس و فرانسه به ایران بازگشت. پس از بازگشت در خیابان امیریه خیاط خانه ای تاسیس کرد. مجلات و ژورنال‌های غربی سهم زیادی در مدگرایی جامعه داشتند. از سوی دیگر گروه‌های پانک، هیپی‌ها، بیتل‌ها با ارایش موی مخصوص خود، در ظاهر جوانان شهر تغییر ایجاد کرده بودند.

بعد از انقلاب ۱۳۵۷ و کاهش حضور فرهنگ غربی در سطح جامعه، فرهنگ پوشش ایرانیان نیز دچار تحول شد. جنگ ایران و عراق باعث شد توجه به مد در دهه ۶۰ شمسی کمرنگ شود. لباس زنان در این سال‌ها به مانتو و چادر و لباس مردان به شلوار‌های پارچه‌ای گشاد و پیراهن‌های ساده تغییر یافت.
با پایان جنگ و از بین رفتن شرایط خاص اقتصادی و سیاسی آن دوره، موج مدگرایی دوباره در جامعه آغاز شد. با افزایش واردات لباس خارجی در دهه ۷۰ شمسی کم‌کم شلوارهای پارچه‌ای گشاد جای خود را به جین‌های تنگ داد و پیراهن‌های معمولی مردانه به تی‌شرت تبدیل شد. مدل های مانتوی زنانه نیز دچار تغییر و تحول شد.

تاریخچه مد در ایران با ظهور اینترنت و نسل جدیدی از تنوع

در دهه ۸۰ به علت ظهور اینترنت، سرعت تحول مد در ایران افزایش یافت

طوری که بیشتر افراد لباس سال قبل خود را دمده و غیرقابل استفاده می‌دانستند. اما الگوی اصلی پوشش افراد، رسانه‎های خارجی بود و چیزی با عنوان لباس ایرانی وجود نداشت. از نیمه دهه ۸۰ حرکت‌هایی از سوی طراحان لباس به وجود آمد که باعث ایجاد تغییراتی در شیوه پوشش افراد جامعه شد. این فعالیت‌ها بیشتر در مزون‌های شخصی و توسط طراحان جوانی اتفاق افتاد که علاقه‌مند بودند لباس‌هایی متنوع و متفاوت با آنچه در فروشگاه‌ها موجود بود به تن کنند.

با توجه به اینکه رنگ غالب لباس زنان ایرانی در دهه‌های اخیر، رنگ‌های مشکی و تیره بود، تولید لباس‌های جدید موجی از رنگ را به جامعه آورد. توجه به نمادهای سنتی مانند خوشنویسی، نقش‌های کاشی و قالی و… روی لباس‌ها از اقداماتی بود که برای هویت بخشی به لباس‌های ایرانی صورت گرفت و این تلاش برای طراحی و تولید لباس ملی همچنان ادامه دارد.

بانوان کارمند و اداری پوش جهت افزایش اطلاعات در رابطه با پوشش اداری مقاله مدل مانتو اداری شیک برای خانم های اداری پوش را مطالعه کنند.

نویسنده : رضا طاعتی